Безмацерных
Кацярына
Пытанне
№25 Палітычныя мадэлі журналістыкі
ЗМЕСТ
1.
Тры
мадэлі Паоло Манчыні
2.
СМІ
ў Беларусі
3.
Спіс
скарыстаных крыніц
1.Тры мадэлі
Паоло Манчыні
Італьянскі
прафесар Паоло Манчыні, што выкладае ва універсітэце Перуджы, прааналізаваў
амерыканскую і еўрапейскую журналістыку ды вывеў тры мадэлі прэсы – ліберальную,
палярызованую плюралістычную і дэмакратычную карпаратыўную. (Але,
безумоўна, ні адна мадэль не існуе ў чыстым выглядзе)
Ліберальная
мадэль.
“Мы ствараем
газету, каб рабіць грошы”
Да ліберальнай
мадэлі адносіцца ЗША, Канада, Велікабрытанія, Ірландыя. СМІ- такая ж
эканамічная галіна, як і ўсе астатнія. Раз эканоміка зараз глабалізуецца, а рухавіком
глабалізацыі з’яўляюцца ў асноўным амерыканскія кампаніі, то да ліберальнай
мадэлі імкнецца большасць краін.
СМІ
камерцыялізуюцца, што адлюстроўваецца на змесце. З’яўляецца больш забаўляльнай
інфармацыі. З’явіўся такі жанр, як інфатэймент – змяшанне навасных і
забаўляльных праграм.
У ліберальнай
мадэлі раздзяляюцца меркаванні і факты, СМІ нейтральныя і аб’ектыўныя. У выніку
ў Штатах адну і тую ж газету могуць чытаць людзі з рознымі палітычнымі
пазіцыямі. (Дарэчы, амерыканская журналістыка з яе ліберальнай мадэллю вырасла
з рэпарцёрскіх жанраў, а еўрапейская – з літаратуры)
Палярызованая
плюралістычная мадэль
Італія, Іспанія,
Грэцыя, Партугалія. Слабое развіццё камерцыйна арыентаваных СМІ, дзяржава моцна
ўмешваецца ў медыярынак, ёсць газеты з ярка выражанай палітычнай пазіцыяй.
Напрыклад, італьянская газета “Маніфеста” – газета левага напрамку. І наўрад
яе будуць чытаць людзі іншых поглядаў. А ў Штатах адну газету могуць чытаць
людзі з рознымі поглядамі. Інтарэсы пераплятаюцца паміж палітычнай і
медыясферай. Газеты чытаюць у асноўным нешматлікія групы добра адукаваных
людзей. Большая колькасць чытачоў – мужчыны. (У Партугаліі чытачоў-мужчын
больш на 34 адсоткі, а ў Швецыі мужчын-чытачоў болей усяго на адзін адсотак). У
вышэй прыведзеных дзяржавах газеты першапачаткова былі не вельмі распаўсюджаны,
таму асноўны від СМІ – тэлебачанне. Існуюць кампаніі, якія атрымліваюць свае
асноўныя даходы ў іншых вобласцях.
Дэмакратычная
мадэль
Прадстаўлена ў
Нямеччыне, Бельгіі, Нідэрландах, скандынаўскіх краінах, Швейцарыі, Аўстрыі.
Існуе дзве групы СМІ – камерцыйна і сацыяльна арыентаваныя. Моцнае
ўмяшальніцтва дзяржавы ў справы СМІ (Часцей за ўсё – гэта субсідыі, каб
падтрымаць плюралізм меркаванняў). Высокая ступень свабоды СМІ. Масавыя газеты
з’явіліся даўно, таму яны маюць высокія тыражы.
2.СМІ ў
Беларусі
СМІ Беларусі ні ў
адну з вышэй прыведзеных мадэляў не ўпісваюцца. Таму звернемся да мадэляў,
прапанаваных іншымі навукоўцамі: ліберальная мадэль і сацыяльна-адказная.
У ліберальнай
мадэлі усё
цікавае і важнае для аўдыторыі мусіць быць адлюстравана ў навінах. Прыклад –
ЗША. У сацыяльна-адказнай мадэлі СМІ маюць выхаваўчую функцыю, належаць
дзяржаве, імкнуцца ўдасканальваць чалавека як сацыяльнага суб’екта. Прыклад
сацыяльна-адказнай журналістыкі – Беларусь. Сацыяльна-адказная мадэль
характэрна для аўтарытарнага рэжыму, ліберальная – для дэмакратычнага.
У
сацыяльна-адказнай мадэлі прэса не мусіць крытыкаваць палітыку. Гэта і
адбываецца ў беларускіх СМІ, якія манапалізаваны дзяржавай. Вострая крытыка
палітыкі ёсць у апазіцыйных СМІ, якія выдаюцца падпольна, маюць невялікі тыраж
альбо выходзяць у Інтэрнэце. У ліберальнай мадэлі ж наадварот – СМІ, калі
бачаць, што палітыкі памыляюцца, маюць права іх крытыкаваць. У ліберальнай
мадэлі навіны мусяць стымуляваць крытычнае стаўленне да палітыкі. У
сацыяльна-адказнай – пабуджаць падтрымліваць урад, што і робяць навіны на БТ і
у “СБ”. Навіны ў сацыяльна-адказнай мадэлі адбіраюцца па прынцыпе сацыяльнай
значнасці, у ліберальнай – згодна з густамі аўдыторыі.
Аўтарытарны рэжым
стварае міт пра дзяржаву шляхам абмежавання інфармацыйнага поля, фальсіфікацыі
фактаў. Так многія падзеі, што здараюцца з беларускай апазіцыяй, ігнаруюцца
беларускімі СМІ. Калі ж падзея вельмі буйная, робіцца скажэнне і фальсіфікацыя
фактаў. Што тычыцца дэмакракратычнага рэжыму і ліберальнай мадэі, то ён стварае
свой міт “правы чалавека”, дзякуючы плюралізму меркаванняў ў СМІ і празмернасці
інфармацыі. У сацыяльна-адказнай мадэлі СМІ дзяржава выкарыстоўвае
адмістратыўны ціск на СМІ з поглядамі, якія прыходзяцца ёй недаспадобы.
Загнаны ў андэграўнд газеты “Народная воля” і “Наша ніва”. Цэнзар у Беларусі –
дзяржава. Пры ліберальнай мадэлі цэнзарам выступае грамадства, падтрымліваецца
канкурэнцыя і СМІ з самымі рознымі поглядамі.
Д. Грэбер
выдзяляе наступныя тыпы ўздзеяння на СМІ: легальны, структурны, эканамічны
(характэрныя для аўтарытарнага рэжыму), нарматыўны (характэрны для
дэмакратычнага рэжыму).
Легальны
кантроль. Гэта выкарыстанне заканадаўства. Напрыклад, у ССР шмат людзей
пакутавала ад артыкулаў пра падбухторванне і здраду. Прычым яны трактаваліся
так шырока, што пад іх мог падпасці фактычна любы ўчынак.
Нарматыўны кантроль.
Носіць схаваны характар і грунтуецца на непісаных дамоўленасцях, што існуюць у
дадзеным грамадстве. Характэрны для дэмакратыі.
Структурны
кантроль заключаецца ў тым, якая форма ўласнасці на СМІ. Як бачым, у Беларусі даволі
інтэнсіўна прымяняецца гэты метад кантролю. І прыватная ўласнасць не
падтрымліваецца дзяржавай., бо ёй яна не выгадна. Амаль усе СМІ – дзяржаўныя.
Эканамічны
кантроль. Прымяняўся яшчэ ў дарэвалюцыйнай Расіі. Аляксандр Трэці ўсім лаяльным
да дзяржавы СМІ выдаткоўваў адмысловыя субсідыі. Газета “СБ”, фанатка
беларускага ўрада, выдаецца на глянцаванай паперы, што не могуць сабе дазволіць
падпольныя “Наша ніва” і “Народная воля”.
СПІС СКАРЫСТАНЫХ
КРЫНІЦ
1.www. index.php3.htm
2. www.media.utmn
3. «Эксперт» №14 (508)/10
апреля 2006
Другие работы по теме:
Тэорыя нацый і нацыяналізму Э. Гэллнера
Вызначэнні: нацыя, нацыяналізм, дзяржава. Асноўныя паняцці тэорыі нацыі і нацыяналізму, генезіс і асаблівасці станаўлення ідэі. Генезіс, прырода і тыпалогія нацыяналізму па Э. Гэллнеру. Нацыяналізм па прынцыпе перыяду аб'яднання Італіі і Германіі XIX в.
Першы народны артыст Беларусі драматургічная спадчына Уладзіслава Галубка.
Тэматыка драматычных твораў У. Галубка даволі разнастайная. У іх уздымаюцца маральна-этычныя праблемы ("Душагубы"), крытыкуюцца царскія чыноўнікі і суддзі, сацыяльна-палітычныя парадкі ў царскай Расіі ("Пісаравы імяніны", "Суд"), адлюстроўваецца жыццё ў Заходняй Беларусі ("Краб", "Белы вянок") і барацьба сялян у часы рэвалюцыйных хваляванняў ("Бязвінная кроў").
Сяляне-палешукі і інтэлегенцыя ў трылогіі Якуба Коласа На ростанях.
Новым крокам на шляху станаўлення беларускай прозы стала трылогія Я. Коласа "На ростанях". Гэта першы твор нацыянальнай прозы, у якім адлюстроўваецца жыццё беларускага народа і інтэлігенцыі на пачатку ХХ ст. Аўтар праз маляўнічыя бытавыя сцэны, народныя легенды і паданні, праз апісанні народных абрадаў і рэлігійных свят стварае карціну народнага жыцця.
Беларуская паэзія 1920-х гадоў
Развіццё паэзіі ў 20 гг. ў дзвюх асноўных ідэйна-мастацкіх плынях: нацыянальнай і пралетарска-рэвалюцыйнай. Асэнсавання Беларускага Шляху – лёсу маці-Беларусі ў новых гістарычных умовах. Апяванне "казкі прышлага часу". Пастаральнасць і фальклорны лірызм.
История развития телевидения в Беларуси
Побач са шпаркім развіццём радыёвяшчання ў пасляваенныя гады пачынае нараджацца новы від масавай інфармацыі – тэлебачанне, якое ў нашы дні становіцца адным з магутных сродкаў прапаганды і агітацыі. Сення усё насельніцтва краіны ахоплена тэлевізійным вяшчаннем. А ўсяго яшчэ якіх гадоў 40 назад тэлебачанне ў краіне рабіла першыя крокі.
Дзяржаўна-прававое значэнне Першага з езда Саветаў БССР.
Нягледзячы на абвешчанае савецкай уладай у першых законах права нацый на самавызначэнне, урад РСФСР не спяшаўся даць гэта права беларускаму народу. Аднак пэўныя грамадска-палітычныя тэндэнцыі, актыўная дзейнасць Рады БНР на міжнароднай арэне паставіля пытанне на павестку дня савецкай дзяржавы.
Часы Святаслава
Змест Уводзіны 3 1.Кіеўская Русь у часы Святаслава 4 2. Знешняя палітыка Святаслава 7 3. Унутранная палітыка Святаслава 10 Заключэнне 11 Спіс літаратуры 12
Грамадска-палітычнае жыццё БССР у 20-30 гг. XX ст.
Асаблівасці грамадска-палітычнай сістэмы рэспублікі Беларусь, фарміраванне аднапартыйнай сістэмы. Унутрыпартыйная барацьба, разгром беларускага нацыянал-дэмакратызму. Палітычныя рэпрэсіі 1930-х гг. Канстытуцыя 1937 г.: адлюстраванне змен і супярэчнасцей.
Беларусь на шляху сістымных пераутварэнняў. Палітыка Перабудовы
Радыкальныя сацыяльна-палітычныя ператварэння ў Беларусі і нарастанне крызісных з'яў у жыцці савецкага грамадства. Палітыка Перабудовы як канцэпцыя "паскарэння сацыяльна-эканамічнага развіцця краіны", разлічаная на пераразмеркаванне фінансавых сродкаў.
Рэвалюцыйна - вызваленчы рух у Заходняй Беларусі
Гісторыя барацьбы беларускага народа за сацыяльнае і нацыянальнае вызваленне. Палітыка Беларускага пасольскага клуба, страта яго аўтарытэту ў народных масах. Перадумовы, прычыны і вынікі паўстання працоўных і сялян 1929-1933 гадоў у Заходняй Беларусі.
Рэвалюцыя 1905-1907 гг
Асаблівасці палітычнага і эканамічнага развіцця краіны, жыццёвыя інтарэсы працоўных мас. Ўплыў рэвалюцыі на жыццё Расіі, "западнорусизм" як ідэалогія. Палітыка царскага ўрада ў адносінах да Беларусі. "Наша ніва" у гісторыі беларускага нацыянальнага руху.
Беларуска-польскія культурныя сувязі ў 1945-1991 гадах
Разглядаючы культурныя дачыненні, трэба адзначць, што да іх адносяцца розныя формы культурнага абмену, успрыманне беларускай культуры ў Польшчы, грамадска-палітычныя і культурныя чыннікі, якія спрыялі ці перашкаджалі развіццю культур абедзвюх краін.
Уз'яднанне БССР и Пакт Молатава-Рыбентропа
Пакт Молатава-Рыбентропа (Уз’яднанне БССР) (Набіраў : Дзмітрыеў Дзмітрый) Прыход фашызму да ўлады ў Германіі і пачатак рэалізацыі яго агрэсіўнай праграмы стварылі небяспечны ачаг вайны ў Цэнтральнай Еўропе і непасрэдную пагрозу развязвання сусветнай вайны. Адводзячы ў сваіх глабальных планах важнейшае месца барацьбе супраць “фарпоста міжнароднага камунізма” , гэта значыць супраць СССР, фашызм меў на мэце зняволенне і іншых краін, устанаўленне сусветнага панавання.
Мяленцiй Сматрыцкi - Бияграфiя
Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь Беларускі Дзяржаўны Універсітэт Інфарматыкі і Радыёэлектронікі Рэферат на тэму: “Мяленцій Сматрыцкі”
Конспект по истории Беларуси
VI БЕЛАРУСЬ У СКЛАДЗЕ РЭЧЫ ПАСПАЛИТАЙ (II палова XVI ст.) 1. Люблинская уния 1569. Вытоки и змест. 3. Рэлигийна-царкоуная Берастейская уния 1596 г. Сутнасць унияцтва.
Журналістыка Беларусі ў 1918-1928 гг. i ў гады першых пяцігодак
Вывучэнне тэндэнцый развіцця, сацыяльнага статусу і ролі нацыянальнай журналістыкі Беларусі як фактару фарміравання беларускай нацыі і дзяржаўнасці ў гады інтэрвенцыі і грамадзянскай вайны, у перыяд аднаўлення народнай гаспадаркі, ў гады першых пяцігодак.
Мяленцiй Сматрыцкi - Бияграфiя
Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь Беларускі Дзяржаўны Універсітэт Інфарматыкі і Радыёэлектронікі Рэферат на тэму: “Мяленцій Сматрыцкі”
Размоўная лексіка ў прозе Ф. М. Янкоўскага
Семантычная характарыстыка размоўнай лексікі. Тэматычныя групы размоўных слоў. Структурна-словаўтваральны аналіз, граматычная характарыстыка, эмацыянальна-экспрэсіўная афарбоўка размоўнай лексікі. Сінаніміка размоўных лексем. Алфавітны паказальнік.
Стылістыка беларускай мовы
Тэкст з 10-15 звышфразавых адзінствау (абзацау, складаных сінтаксічных цэлых). Узаемадзеянне стылістычна нейтральных і афарбаваных моуных сродкау у падабраным тэксце, экстралінгвістычных (пазамоуных) і лінгвістычных фактарау.
Моўная гульня ў рэкламным тэксце
Паняцце "рэклама", асаблівасці рэкламных тэкстаў. Загаловак, асноўны тэкст і дэвіз. Тыпы моўнай гульні: наўмыснае ўжыванне нарматыўных сродкаў, свядомае парушэнне нормы, выкарыстанне прэцэдэнтных тэкстаў (тэкставых рэмінісцэнцый) для стварэння алюзіі.
Роля айчынных СМІ у публічнай палітыцы
Сутнасць СМІ як састаўной часткі палітычнай сферы рэспублікі і грамадства ўвогуле, месца і роль сродкаў масавай інфармацыі ў палітычным жыцці нашага грамадства. Напрамкі дзейнасці сродкаў масавай інфармацыі на сучасным этапе навукова-тэхнічнага прагрэсу.
Станаўленне беларускай журналістыкi
Гiсторыя узнікнення перыядычных выданняў на Беларусі. Фармаванне беларускай народнасці. Беларуская журналістыка на сучасным этапе. Беларуская журналістыка пачатку пераходнага перыяду (1985-1991 гг.). Сродкі масавай інфармацыі Беларусі на сучасным этапе.
Друк Беларусі ў 1905-1917 гг.
Друк Беларусі ў перыяд першай буржуазна-дэмакратычнай рэвалюцыі, яе асветніцкі, культурны і нацыянальна-вызваленчы характар. Дзейнасць газеты "Наша ніва". Стан беларускага выдавецтва і часопісаў, іх накіраванасць у перыяд пасля першай сусветнай вайны.
Трансфармацыя інфармацыйнай прасторы Чехіі
Фарміраванне новай інфраструктуры СМІ Чэхіі адбывалася пад уплывам працэсаў тэрытарыяльна-адміністрацыйных змен. Сярод балючых праблем чэшскіх СМІ ва ўмовах трансфармацыі – актыўнае пранікненне замежнага капіталу. Манапалісты на інфармайцыным рынку Чэхіі.
Трансфармацыя інфармацыйнай прасторы Польшчы
Перыяд пачатку палітычных пераўтварэнняў. Дзяржаўны польскі друк у 1980-я гг. Лідэр рэйтынгу папулярнасці – "Газета выбарчая". Мелася ў ПНР і адзінае беларускамоўнае выданне — газета "Ніва". Цэнтральны орган ПАРП газета "Народная трыбуна". 12 правіл гэты.
Трансфармацыя інфармацыйнай прасторы Балгарыі
Каталог перыядычнага друку Балгарыі. Газета "Свабодны народ". Сярод масавых выданняў. Папулярнасць гумарыстычнага штомесячніка "Авадзень". Прыкметы пранікнення ў інфармацыйную прастору краіны. Пранікненне заходніх партнёраў на рынак электронных СМІ.
Дзяржава у палітычнай сістэме грамадства
Паняцце структура і азначэнне палітычнай сістэмы грамадтва. Блок пытанняў аб сутнасці і структуры палітычнай сістэмы, ролі дзяржавы ў палітычнай сістэме, суадносінах дзяржавы і грамадства, дзяржавы і іншых суб’ектаў, а таксама іншых элементаў сістэмы.
Гістарычнае вымярэнне навукі дзяржаўнага кіравання
Разуменнем дзяржаўнага кіравання у антычныя епоху, позняга адраджэнн. Дагаворная тэорыя паходжання дзяржавы Ж.Ж. Русо, Т Гобса. Развіток і прыхільніки грамадскай і дзяржаўнай тэорыі самакіравання ў Расіі. Фарміравання сучаснага дэмакратычнага дзяржавы.