Министерство образования РБ.
СШ №184
10 “Д
” класс
Беларуск
ій этнос
Выполнил: Вжос С. К.
Минск 2001.
Гiсторыя беларускага народа значна старэй за яго назву. Тэрмiн “Беларусь” у яго сучасным этнаграфiчным, гефграфiчным i дзяржаỳна-палiтычным значэннi пачаỳ ужывацца параỳнальна нядаỳна. Канчатковае прызнанне i замацаванне гэтага тэрмiна адбылося толькi пасля Вялiкай Кастрычнiцкай сацыялiстычнай рэвалюцыi i ỳтварэння БССР. Таму каб правiльна зразумець гiсторыю беларускага народа, неабходна прасачыць усе папярэднiя iмёны, якiя насiỳ наш народ на працягу сваёй шматвяковай гiсторыi.
Першае ỳспамiнанне аб насельнiцтве, што пражывала на тэрыторыi сучаснай Беларусi, сустракаем у грэчаскага гiсторыка Герадота, якi жыỳ у 5 стагоддзi да нашай эры. Герадот, расказваючы аб ваенным паходзе персiдскага цара Дарыя на Скофiю ỳ 513 годзе да нашай эры, падае шэраг цiкавых звестак пра паỳночных скiфскiх суседзяỳ - неỳраỳ, якiя жылi на тэрыторыi сучаснай Беларусi. Калi скiфы папрасiлi дапамогi ỳ сваiх суседзяỳ, бо самi не маглi адбiць 700-тысячную армiю Дарыя, то цары гэтых народаỳ, у тым лiку i неỳраỳ, далi такi атказ: “Калi б вы першыя не рабiлi крыỳды персам i не пачыналi з iмi вайны, то цяперашнюю посьбу вашу i цяперашнiя вашы размовы мы палiчылi б правiльнымi… Што датычыць нас, то нi тады мы не крыỳдзiлi гэтага народа, нi цяпер не будзем абражаць яго. Вось калi б персiдскi цар уварваỳся i ỳ нашу зямлю i першы пакрыỳдзiỳ нас, мы таксама не засталiся ỳ баку”.
З гэтага запiсу Герадота можна зрабiць два выключна важныя вывады пра гiсторыю неỳраỳ. Па-першае, неỳраỳ было даволi многа, i былi яны моцныя, каб на iх падтрымку маглi разлiчваць скiфы, альбо, адмовiỳшы скiфам у дапамозе, не баяцца iх помсты. Па-другое, неỳры былi не дзiкуны, а мелi пэỳную палiтычную арганiзацыю, на чале якой, паводле звестак Герадота, стаялi цары альбо iншыя асобы, якiя мелi права выступаць у мiжнародных справах ад iмя ỳсяго народа. Пра наяỳнасць у неỳраỳ палiтычнай арганiзацыi сведчыць i тое, аб чым Герадот гаворыць:” У неỳраỳ норавы скiфскiя”, гэта значыць у iх звычаi, права i палiтычны лад такiя ж, як i ỳ скiфаỳ. У скiфii да таго часу ỳжо склалася рабаỳласнiцкая дзяржава. Гэтая думка падкрэслiваецца характарыстыкай, якую антычны гiсторык даỳ андрафагам, якiх ён лiчыỳ дзiкiмi. Пра iх ён пiсаỳ, што норавы ỳ iх самыя дзiкiя, яны не ведаюць нiякiх законаỳ. Значыць, у тых народаỳ, якiх Герадот не адносiỳ да дзiкiх, ужо былi законы.
Далей Герадот расказвае легенду, паводле якой “штогод адзiн раз неỳр ператвараецца на некалькi дзён у воỳка, а потым зноỳ становiцца чалавекам
”. У гэтай легендзе, межлiва, адлюстраваны звычай славян раз на год, на масленiцу, убiрацца ỳ звярыныя шкуры ỳ знак абагаỳлення некаторых лясных звяроỳ.
Магчыма, што з гэтым звычаем нашых продкаỳ звязаны паходжанне назвы горада Ваỳкавыска iгербы шэрагу гарадоỳ. У прыватнасцi, на старажытным гербе горада Мсцiслава быỳ воỳк. Тут таксама будзе дарэчы адзначыць, што легенда аб тым, нiбыта жыхары Беларусi перакiдаюцца ỳ ваỳкоỳ, была вядома i аỳтару “Слова аб палку Iгаравым”, якi, расказваючы пра полацкага князя Усяслава, надае яму здольнасць перакiдацца ỳ воỳка.
Назва “неỳры” была вядома не толькi старажытнарымскiм гiсторыкам i географам, але i нашым летапiсцам, у якiх яны называюцца “норыкамi” i ”нарцамi”.
У “Аповесцi мiнулых гадоỳ” ёсць такi запiс: “Нарцы, еже суть словяне”. У другiм летапiсе чытаем: “Норицы иже суть словяне”. Аб тым, што гэтыя назвы адносiлiся да ỳсходнiх славян, сведчаць шматлiкiя геаграфiчныя назвы ва Усходняй Еỳропе, што захавалi корань слова “нур”, ”нор”, “нар”, “нев”. Напрыклад, буйнейшае на Беларусi возера называецца Нарач, ёсць рэкi Нараỳ, Нарва, Нарэỳка, Нурэц, гарадскi пасёлак Нароỳля i iншыя. Межлiва нават, што слова “народ” утварылася ад злiцця двух слоỳ “нар” i “род”.
Славяне ỳ старажытнасцi былi вядомы не толькi як неỳры, але, у прыватнасцi, i як скiфы. Гэта назва была не этнаграфiчная, бо так называлi ỳсе народы. Якiя жылi ад Дуная i Днястра да Волгi i Урала. Напрыклад, пад скiфамi ратаямi трэба разумець славян, якiя жылi на тэрыторыi сучаснай Кiеỳшчыны.
На пачатку нашай эры частка славян у заходнееỳрапейскай лiтаратуры атрымала назву “вянеды”, а крыху пазней з´яỳляецца новая назва – “славяне”. Паходжанне гэтай назвы да сённяшняга часу не раскрыта. Як меркаваỳ вядомы славацкi вучоны Павел Йозэф Шафарык, аỳтар фундаментальнага даследвання па гiсторыi славян “Славянскiя старажытнасцi”, народнасць (племя), якую называлi “славяне”, была ỳ мiнулыя часы на тэрыторыi сучаснай Беларусi. Пазней частка гэтага народа перасялiлася i дала назву славакам, славенцам i iльменскiм славянам. У доказ сваiх разважанняỳ вучоны прывёỳ шматлiкiя геаграфiчныя назвы, што бытуюць на Беларусi. Напрыклад: Слаỳцы Мiнскай губернii, Славены Магiлёỳскай i Смаленскай, Славена Вiцебскай, Славiск Гродзенскай, Славянск, або Славiнск, Вiленскай губернi, рака Славечна ỳ Вiлiнскай губернi, рака Славечна ỳ Вiлiнскай i Мiнскай губернях, прыток Славечны Славешынка, Славенскае возера ỳ Мiнскай губернi. “Я думаю, – пiсаỳ далей П.Й. Шафарык, – што ỳ дагiстарычныя часы гэтая славянская галiна жыла дзе-небудзь на тэрыторыi губерняỳ Мiнскай, Магiлёỳскай i Валынскай”.
Упершыню назва “славяне” ỳ пiсьмовых помнiках сустракаецца ỳ пачатку 6 стагоддзя i адносiцца яна да паỳднёвых славян.
Крыху паздней ва усходнiх славян атрымала распаỳсюджанне назва “Русь”. Яна становiцца шырокавядомай у сярэдзiне 9 стагоддзя, калi русы зрабiлi некалькi паспяховых ваенных паходаỳ на Вiзантыю. Так, у адным з апiсанняỳ гаварылася: “Усё па берагах Эỳксiна i яго ỳзбярэжжа разбураỳ i спусташаỳ у набегах флот росаỳ (народ жа рос – скiфскi, жыве каля паỳночнага Таỳра, грубы i дзiкi. I вось самой сталiцы ён пагражаỳ жудаснай небяспекай”. Тут, вiдаць, пад Руссю разумелi славянскае насельнiцтва паỳночнага Прычарнамор´я, якое па традыцыi называлi яшчэ i скiфамi. Назва “Русь” у гiстарычных помнiках ужывалi ỳ розных значэннях. У геаграфiчным сэнсе з Х стагоддзя Руссю называлi ỳсю Усходнюю Еỳропу, дзе жылi славяне, незалежна ад iх этначнай прынадлежнасцi. Гэтая назва змянiла найменне “скiфы”, якое ỳжывалi грэчаскiя i вiзантыйскiя пiсьменнiкi. Тое самае зазначае i “Аповесць мiнулых гадоỳ” – грэкi раней называлi славян, што жылi на Днястры, “Вялiкая Скуф”, гэта значыць “Вялiкая Скiф”. Тэрмiн “Русь” ужыты аỳтарам летапiсу ỳ геаграфiчным значэннi i тады, калi ён гаворыць: “Се бо такмо словенеск язык в Руси: поляне, древляне, ноугородьци, полочане, дреговичи, север, бужане”.
Называлi Руссю ỳ этнiчным значэннi ỳ IХ – ХII стагоддзях у асноỳным толькi падняпроỳскiх палян i iх паỳднёвых суседзяỳ, што пацвярждае летапiс: “Поляне, яже ныне зовомая Русь”.
Тэрмiн “Русь” ужываỳся яшчэ i для вызначэння асобай сацыяльнай групы насельнiцтва, гэта значыць меỳ саслоỳна-класавае значэнне, iм называлi ỳ асноỳным кiеỳскiх гарадскiх купцоỳ, баяр, дружыннiкаỳ або наогул усiх кiеỳскiх гараджан. Акрамя таго, тэрмiн “рускi” стаỳ абазначаць рэлiгiйнае грэка-праваслаỳнае веравызнанне ва ỳсходнiх славян. З пашырэннем хрысцiанства тэрмiн “рускi” ỳ яго царкоỳна-рэлiгiйным значэннi пачаỳ ужывацца i на тэрыторыi Беларусi.
Да з´яỳлення тэрмiна “Русь” насельнiцтва Беларусi падзялялася на крывiчоỳ, другавiчоỳ (драга-вiчоỳ), бужан i радзiмiчаỳ. Аỳтар “Аповесцi мiнулых гадоỳ” лiчыỳ гэтыя назвы пляменнымi, хоць яны, несумненна, склалiся як дзяржаỳна-геаграфiчныя i адлюстроỳвалi некаторыя этнiчныя асаблiвасцi кожнага з названага народаỳ. Напрыклад, назва “бужане” мае ярка акрэслены геаграфiчны характар i ỳтварылiся ад назвы ракi Заходнi Буг. Бужане займалi тэрыторыю па нiжнiм i сярэднiм цячэннi ракi. Назва “крывiчы” паходзiць, вiдаць, ад назвы цэнтральнага горада зямлi, якiм было старажытнае Крэва, i тады iх трэба называць “крэвiчы”.
Другие работы по теме:
Фристайл
История и первые соревнования по фристайлу.
Машиностроение. Производственное объединение Минский тракторный завод
Производственное объединение “Минский тракторный завод” было основано 29 мая 1946 года. За более чем полувековую историю своего существования завод превратился в одного из крупнейших производителей сельскохозяйственной техники в мире, на котором работает почти 20000 человек.
Пейзажная лірыка Якуба Коласа.
Якуб Колас — сусветна вядомы майстар пей-зажнай лірыкі. Яго пранікнёныя, напоўненыя ўлюбёнасцю ў знаёмыя з дзяцінства мясціны, у хараство роднага краю радкі з паэмы «Новая зямля» «Мой родны кут, як ты мне мілы! За быць цябе не маю сілы...” са школьных гадоў знаёмыя кожнаму беларусу. Сувязь з роднай зямлёй, захапленне пры-родай з'яўляліся крыніцай творчага натхнен-ня і мастацкай фантазіі паэта.
Знак бяды - вобразы Петрака і Сцепаніды.
Я лічу, што Васіль Быкаў — вельмі шчыры і навіты беларускі пісьменнік. Яго творы адлюстроўва-юць прыгожасць і магутнасць нашай роднай мовы. Гэтаму пісьменніку давялося зведаць усе жахі Вялі-кай Айчыннай вайны. Васіль Быкаў змагаўся супраць фашыстаў, быў двойчы паранены, ляжаў у шпіталях. Ён бачыў, як паміраюць людзі.
Асаблівасці Лірыкі Максіма Танка
Паэзія Максіма Танка ўражвае разнастайнас-цю тэм, вобразаў, форм, творчым засваеннем на-цыянальнай паэтычнай традыцыі і наватар-ствам. I ўсё ж галоўная тэма, якая праходзіць праз усю творчасць М. Танка, — Радзіма ў са-мых розных яе праявах: гісторыя і яе адлюс-траванне ў легендах і паданнях, праца, песні, мары народа, маляўнічая прырода, мілагучная родная мова.
Вобраз палясоўшчыка Тараса ў паэме Тарас на Парнасе. другое 2
Паэма "Тарас на Парнасе" напiсана ў сярэдзiне XIX ст. Аўтарства яе прыпiсвалася В. Равiнскаму, Т. Манькоўскаму, В. Дунiну-Марцiнкевiчу, А. Вярыгу-Дарэўскаму, студэнтам Горы-Горацкага сельскагаспадарчага iнстытута. Г. Кiсялёў лiчыць, што паэму напiсаў Канстанцiн Веранiцын, якi нарадзiўся на Вiцебшчыне.
Паэма Якуба Коласа Сымон-музыка
Паэма «Сымон-музыка» — другі па велічьгні і значнасці пасля «Новай зямлЬ паэтычны твор Якуба Коласа. Пісаць яе аўтар пачаў яшчэ раней «Новую зямлю», як толькі выйшаў з турмы, ды трапіў за ўдзел у настаўніцкім з'ездзе. Там жа, за кратамі» узнікла і задума твора. Шсалася паэма доўга, з перапынкамі — чатырнаццаць га-доў.
Проверил Факультет: Гуманитарный
Земли. В начале 90-х годов. Л. Н. Гумилев создал новую науку этнологию. Его теория долгое время замалчивалась и искажалась официальной наукой
Правила для
Статьи объемом не менее 0,35 авторского листа (14 000–20 000 печатных знаков, включая пробелы между словами, знаки препинания, цифры и др.) на русском (белорусском) языке в одном экземпляре направляются простым (заказным) письмом по адресу: 247760 Гомел обл., г. Мозырь, ул. Студенческая, 28
Западно-христианский суперэтнос
Российский Университет Дружбы Народов. ______________________________________ Работа по экономической географии Тема: “ Западнохристианский” суперэтнос в теории этногенеза Л.Гумилева.
Культура и народ
ДОКЛАД Культура и народ 1. Понятие культура и народ Понятие «этнос» – греческого происхождения, которое имело около десяти значений: народ, племя, толпа, группа людей и т.д. Оно указывало на всякую совокупность одинаковых живых существ, имеющих некие общие свойства. Термин «этнос» в современном его понимании появился во второй половине XIX в., однако до сих пор нет устоявшейся точки зрения на его сущность и значение.
Культура славян
Когда отдельно взятый этнос начинает осознавать себя особым, отличным от других народов народом, когда он начинает противопоставлять свою нацию другим, обязательно появляется человек, который указывает, по каким параметрам "мы не такие, как все".
Механизм этногенеза как инструмент исследования этнокультуры
Этнос как маргинальное образование, находящееся на стыке социального и природного миров и являющееся их связующим звеном, исследование данного феномена Л.Н. Гумилевым. Пассионарная популяция и ее значение в формировании этноса, ее мутационная природа.
Стереотип поведения
Стереоти́п поведе́ния — в пассионарной теории этногенеза, система поведенческих навыков, передаваемых из поколения в поколение посредством сигнальной наследственности, специфичная для каждой этнической системы.
Эмансипация евреев
Введение 1 Предыстория 2 Движения за эмансипацию евреев 3 Достижение эмансипации по странам 4 Библиография Введение Эмансипа́ция евре́ев — процесс освобождения от ограничений в правах представителей еврейского этноса и иудейского вероисповедания, происходивший в государствах всего мира в основном с XVIII века.
Рассадин, Сергей Евгеньевич
Сергей Евгеньевич Рассадин — белорусский историк, археолог, геральдист; доктор исторических наук, профессор истории. В 1981 году окончил историко-филологический факультет Гомельского государственного университета. Обучался в аспирантуре Института истории Академии наук (АН) БССР (1981—1984).
Аргонавты западной части Тихого океана
Введение 1 Введение. Предмет, метод и сфера этого исследования 2 Институт Кула 3 План Введение Список литературы Введение «Аргонавты западной части Тихого океана» — одна из основных работ выдающегося этнографа Бронислава Малиновского, вышедшая в 1922 году и написанная по результатам полевых исследований на территории Новой Гвинеи и Тробриандовых островах.
Династия Цзинь 1115 1234
Введение 1 Завоевание Цзинь монголами 2 Поздняя Цзинь 3 Правители Цзинь Введение Династия Цзинь — правящая чжурчжэньская династия империи Цзинь(по другому прочтению - Кинь [1] ), одного из трех крупных государств (наряду с киданьским Ляо и китайским Сун), возникших после распада Танской империи.
Консорция этнология
Консорция — в пассионарной теории этногенеза, объединение небольшой группы людей для достижения единой цели, обладающих единой исторической судьбой. Примером консорции могут служить «кружки», политические группировки, секты, преступные банды, рабочие артели и прочие подобные добровольные объединения.
Аукштайты племена
Введение 1 Этимология термина 2 Первое упоминание 3 Эволюция Список литературы Введение Аукштайты ― группа балтийских племен, выделившаяся в I в. н. э. на территории Литвы. Ныне этнографическая группа литовцев, живущих главным образом в юго-восточной части Литвы.
Белнацком
БЕЛНАЦКОМ (Белорусский национальный комиссариат) ― отдел Наркомата (нарком И. В. Сталин) по делам национальностей РСФСР в 1918—1919. Создан в Петрограде (с марта 1918 в Москве) согласно декрету СНК РСФСР от 31.1 (13.2).1918[1]. Комиссар А. Г. Червяков (до мая 1918). Имел отделы агитационно-политический, культурно-просветительский, беженский, издательский и др., отделения в Петрограде, Смоленске и Витебске; спецпредставителей — эмиссаров в Орле, Калуге, Орше, Самаре, Саратове, Симбирске, Тамбове.
Белорусские секции РКП б
План Введение 1 Состав 2 Цели и практическая работа секций Введение Белорусские секции РКП(б) ― большевистские организации, существовавшие в 1918—1919 как части местных партийных организаций в Казани, Москве, Петрограде, Саратове, Тамбове.
Наша нива 1906
Наша нива (1906) «На́ша ни́ва» (белор. Наша Ніва) — еженедельная дореволюционная белорусская газета. История Выходила в Вильно (Северо-Западный край Российской империи) с 10 (23) ноября 1906 по 7 августа 1915 на белорусском языке кириллицей и с первого номера до № 42, 18 (31) октября 1912) также белорусской латиницей, с заглавиями «Наша Ніва» и «Nasza Niwa».
Кыпчаки
План Введение 1 Название 2 Кыпчакские города Введение Кыпчаки, кипчаки (в европейских и византийских источниках — куманы, в русских источниках — половцы) — тюркский кочевой народ. Кыпчаки сложились как этнос в Центральном и Восточном Казахстане в VIII веке. Кочевавшие здесь племена карлуков, кыргызов, кимаков, кангаров в середине VIII в. были объединены под властью сиров-кыпчаков, пришедших с Алтая.
Славяне. Кто они?
Славяне (в древности словене) - крупнейшая группа родственных по языку этносов в восточной и юго-западной Европе, объединенная общностью происхождения. В зависимости от языковой и культурной близости славяне делятся на три большие группы.
Францыск Скарына беларус
Францыск Скарына Жыццё і дзейнасць ВЫДАДЗЕНА СКАРЫНАМ. ПРАГА 1517, 6 жнiўня - першае выдане Ф. Скарыны - "Псалтыр" 10 верасня - "Кнiга Iова"
Кумандинцы
Кумандинцы - это этническая группа северных алтайцев, проживающих компактно в Солтонском, Красногорском районах и городе Бийске Алтайского края; Турачакском районе и городе Горно-Алтайске Республики Алтай.
Кубачинцы
Кубачинцы (самоназв.: угбуган, угбуганти, уг`буг), народ в России, жители поселка Кубачи Дахадаевского района в Дагестане (1900 чел.); живут также в городах Кавказа и Средней Азии.
Татары
Татары являются одним из крупных тюркоязычных этносов. Общая численность 6.648,7 тыс. чел. (1989). Татары - основное население Республики Татарстан (1.765,4 тыс.чел.).