Да палемiчнай лiтаратуры адносяцца памфлеты, звароты, адкрытыя лiсты, трактаты, адозвы i iншыя вiды творчасцi, тэматычна звязаныя з актывiзацыяй палемiкi вакол пытання пра аб'яднанне царквы i касцёла пад вяршынствам папы рымскага, так званай iдэi унii. Лiтаратурная палемiка пачалася пасля выхаду кнiгi Бенядзiкта Гербеста "Указанне шляху", у якой ставiлася пытанне аб неабходнасцi царкоўнай унii з Рымам у iнтарэсах праваслаўнай царквы Вялiкага княства Лiтоўскага. Гэту iдэю падхапiў i развiў вядомы рэлiгiйны i палiтычны дзеяч Пётр Скарга, якi iмкнуўся даказаць, што сапраўднае веравызнанне iдзе ад рымска-каталiцкай царквы — пераемнiцы i носьбiта апостальскiх традыцый. Адказам на выказваннi П. Скаргi сталi ананiмныя творы "Пасланне да латын з iх жа кнiг", "На багамерзкую на паганую лацiну", шматлiкiя памфлеты. Iх аўтары выступалi ў абарону праваслаўнай царквы, узнiмалi вострыя сацыяльныя праблемы таго часу, праяўлялi заклапочанасць жыццём селянiна, выказвалiся за права народа мець свае погляды ў пытаннях рэлiгii. Актывiзацыя палемiчнай лiтаратуры пачалася пасля Брэсцкай унii 1596 г., паводле якой праваслаўная царква прызнала вяршэнства папы рымскага i прыняла сiмвал веры ў каталiцкiм разуменнi, але захавала сваю мову богаслужэння i сваю абраднасць. У абарону унii акрамя вышэй названага П. Скаргi выступiў сенатар Рэчы Паспалiтай Уладзiмiра-Брэсцкi епiскап Iпацiй Пацей. Ён таксама трактаваў унiю як праяўленне бескарыслiвай апекi папы рымскага над занядбалым праваслаўным людам. Супраць унiяцтва паўсталi царкоўныя дзеячы Стэфан Зiзанiй, Хрыстафор Фiлалет i Лявонцiй Карповiч, якiя сцвярджалi, што унiя была абумоўлена своекарыслiвай палiтыкай католiкаў i вышэйшага праваслаўнага духавенства, iх мэтай было дамагчыся матэрыяльных выгод, рэлiгiйных прывiлеяў, палiтычных правоў. Апаненты унii падкрэслiвалi, што знявага iнтарэсаў праваслаўнай апазiцыi можа прывесцi да класавага антаганiзму, адстойвалi традыцыi i культурныя дасягненнi ўсходнеславянскiх народаў. Адным з яркiх прадстаўнiкоў палемiчнай лiтаратуры з'яўляўся грамадска-палiтычны i царкоўны дзеяч Мялецiй Сматрыцкi (аўтар вядомых твораў "Антыграфi', "Трэнас, альбо Плач святой усходняй царквы", "Грамматики славенския правилное синтагма" i iнш.), якi пад нацiскам жыццёвых абставiн прайшоў складаны шлях ад прызнання i абароны праваслаўя да яго адмаўлення. Прадстаўнiком апошняга этапу ў развiццi палемiчнай лiтаратуры быў Афанасiй Фiлiповiч — змагар, барацьбiт, непахiсны абаронца нацыянальных i рэлiгiйных правоў беларускага народа, аўтар вядомага "Дыярыуша". У жанравых адносiнах "Дыярыуш" — сiнкрэтычны твор, якi спалучае рысы i асаблiвасцi публiцыстычна-палемiчнай, гiсторыка-мемуарнай i дакументальнай лiтаратуры. У склад яго ўвайшлi дарожныя i тлумачальныя запiскi, успамiны i дзённiкi, легенды, мiстычныя прывiды i бачаннi, пасланнi, лiсты, выкрывальныя прамовы, памфлеты, фiласофскiя трактаты, аўтабiяграфiчны нарыс, а таксама вершы i нотныя запiсы музыкi да iх. Са старонак "Дыярыуша" паўстае праўдзiвы змагар, барацьбiт, ваяўнiчы абаронца роднага краю, яго святы пакутнiк. Ён выступае супраць пануючых у дзяржаве каталiцкай i унiяцкай цэркваў, знешняй i ўнутранай палiтыкi Рэчы Паспалiтай, якая, блаславiўшы "праклятую унiю", зрабiла ворагамi, сутыкнула "в князствах, поветах, в местах, в местечках и в селах селян з селянамн, мешчан з мешчанами, жолнеров з жолнерами, панов з поддаными, родичов з детками, духовных з духовными". "Дыярыуш" з'яўляецца адным з найбольш яркiх i значных помнiкаў палемiчнай лiтаратуры XVII ст., у якiм праўдзiва адлюстравалася барацьба беларускага народа за свае нацыянальныя i рэлiгiйныя правы, звычаi, традыцыi i культуру.
Другие работы по теме:
На чале дзяржаўнай канцылярыі
У 1589 годзе ў найвышэйшых структурах улады вялікага Княства адбыліся змены. Пасля смерці Астафея Валовіча (канец 1587 года) віленскае ваяводства перайшло да Крыштафа Мікалая Радзівіла Перуна. Л. Сапега атрымаў вакантную пасаду канцлера, узначаліўшы адзін з адказных органаў выканаўчае ўлады гаспадарства.
Вобраз Ягора Азевіча аповесць Васіля Быкава Сцюжа.
Аповесць Васіля Быкава "Сцюжа" пра калектывізацыю і пачатак Вялікай Айчыннай вайны. У цэнтры твора — вясковы хлопец, сын простых радавых сялян Ягор Азевіч. Ён трапляе ў раённы цэнтр, дзе становіцца камсамольскім і партыйным работнікам. Удзельнічаючы ў будаўніцтве "лепшага, заможнага калгаснага жыцця", Азевіч становіцца прыслужнікам антычалавечай сістэмы, выканаўцам любога яе загаду.
Выкрыццё Гарлахвацкага і гарлахватчыны ў камедыі К.Крапівы Хто смяецца апошнім
Здаецца, зусім нядаўна памёр народны пісьменнік Беларусі Кандрат Кандратавіч Крапіва. Аднак прайшло ўжо восем год, цэлых восем год... Усё гэта сумна, калі не думаць пра тое, колькі цікавага і карыснага напісаў і пакінуў нам гэты таленавіты чалавек за сваё доўгае жыццё. Хто не ведае яго сатырычных баек, шматлікіх вер-шаў, арыгінальных п'ес? Драматургію Кандра-та Крапівы складаюць такія творы, як «Канец дружбы», «3 народам», «Людзі і д'яблы» і іншыя, але самай цікавай, на маю думку, з'яў-ляецца камедыя «Хто смяецца апошнім», напісаная ў тысяча дзевяцьсот трыццаць дзе-вятым годзе.
Кандрат Крапiва драматургiчна-iдэйны змест песы Хто смяецца апошнiм. Жанр твора
Талент К.К. асаблiва праявiуся у жанры драматургii. У яе ён прыйшоу у сярэдзiне 30-х гадоу. К гэтаму часу бел. драматургiя мела свае мастацкiя здабыткi. На сцэнах бел. тэатрау з поспехам ставiлiся п'есы Галубка, Чорнага, Гарбацэвiча. Па словах самаго аутара, рознiца памiж байкай i камедыяй хутчэй колькасная, чым якасная.
Вобраз палясоўшчыка Тараса па паэме Тарас на Парнасе. другое.
Аўтарства паэмы "Тарас на Парнасе" доўгі час заставалася невядомьш, устанавіць яго было нялёгка з тае прычыны, што зусім адсутнічалі дакументальныя звесткі аб аўтары. Але апублікаваныя матэрыялы беларускага паэта і фалькларыста Аляксандра Рыпінскага сведчаць, што паэму "Тарас на Парнасе" налісаў у 1855 годзе ўраджэнец Віцебшчыны Канстанцін Вераніцын.
Вобраз палясоўшчыка ў паэме Тарас на парнасе.
Вобраз Тараса ў паэме «Тарас на Парнасе» не аднабаковы. Памылкова думаць, што невя-домы нам аўтар хацеў паказаць толькі нейкага канкрэтнага чалавека і не болей. Хоць у пачат-ку паэмы, калі мы толькі знаёмімся з Тарасам, узнікае менавіта такая думка. Аўтар вельмі па-драбязна апісаў, што гэта за чалавек, дзе ён жыў, чым займаўся, як адносіўся да сваёй службы і як адносіліся да яго:
Музыкальная жизнь Англии в XVII в.
XVII в. оказался противоречивым и для музыкального искусства Англии. Творческое наследие английской музыки было богатым и разнообразным: традиция многоголосья, разработка полифонических форм, расцвет мадригала… .
Товароведение книжных товаров
080402.51 « ». « - ». « », « », « », « » . . . 1. - « XIX XX . , , , , , ), , , .
Беларуская перакладная літаратура XV—XVII стст.
Царкоўна-рэлігійная літаратура у ліку першых старабеларускіх перакладаў твораў. Апокрыф "Пра дванаццаць пакут", павучальныя гісторыі жыцця хрысціянскіх герояў, прызнаных царквою святымі за падзвіжніцтва ў імя хрысціянскай веры. Свецкая літаратура.
Культура Беларусі ў ІХ – першай палове XVII стагоддзяў
Традыцыйная культура і культура пануючага класа Беларусі X – XIII ст. Розвиток вусноъ народнаї творчасці, пісьменнасці, літаратури, дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. Царква і рэлігія, архітэктура і будаўніцтво у XIV – XVI ст. Берасцейская царкоўная ўнія.
Белгородская черта
Введение 1 История строительства 2 Города черты, утратившие этот статус Список литературы Введение Белгоро́дская засе́чная (защи́тная) черта́ — оборонительная линия на южных рубежах России с XVII века.
История Бенина
С XVII века побережье Бенина и соседние области были превращены европейцами в крупнейший район работорговли в Африке (отсюда название побережья — Невольничий берег).
Кожаные орудия
(швед. lдderkanoner) – лёгкие пушки, изобретённые в XVII в. в Швеции для использования в полевых условиях. В XV-XVI вв. пушки использовались главным образом при осаде крепостей и в качестве крепостной артиллерии. Применённые в 1494 г. французами во время итальянского похода орудия, перемещавшиеся при помощи лошадей, считались чем-то необычным.
Замятин, Семён Леонтьев
Семён Лео́нтьев Замя́тин — русский иконописец середины XVII века. Упоминается во вкладной книге Антониево-Сийского монастыря как вкладчик, при игумене Ионе (1597-1634).
Джелали
Восстания (тур. Celalо ayaklanmaları) — серия народных выступлений и военных мятежей в Османской Анатолии XVI—XVII веков. Основной военной силой восставших были
Британский Гондурас
(англ. British Honduras ) имя бывшей британской колонии на восточном берегу Центральной Америки, примыкавшей к юго-восточной Мексике. В настоящее время на её территории находится государство Белиз. Впервые европейцы поселились здесь в XVII веке, лишь в 1871 году территория стала королевской колонией.
Четверик единица измерения
Четве́рик — русская единица измерения в 15-20 вв. объёма сыпучих тел (сухой вместимости). В Новгороде Великом известна с XV века, в Российском государстве - с начала XVII века.
Владимирская четверть
(Владимирская четь) — финансовое учреждение Московского государства XVII века. Упоминается в письменных источниках с конца XVI века. Четь — от слова четверть. После взятия Казани к существовавшим Владимирской, Новгородской и Рязанской третям добавилось Царство Казанское. Административные единицы начали называться четверть, или четь.
Тарашкевич, Бронислав Адамович
Введение 1 Биография 1.1 Юность, учёба и начало научной карьеры 1.2 Начало общественно-политической деятельности 1.3 Парламентская и общественная деятельность в Западной Белоруссии в составе Польши
Гуня, Дмитрий Тимофеевич
Дмитрий Тимофеевич Гу́ня (гг. рождения и смерти неизвестны, 1-я пол. XVII в.) — один из руководителей борьбы украинских крестьян и казаков против польской власти в 30-х гг. XVII в.
Корабль 3 ранга парусный
Введение 1 Начало (XVII в) 2 Век паруса (1756-1815) 2.1 64-пушечный корабль 2.2 74-пушечный корабль 2.2.1 Обычный 2.2.2 Большой 2.3 80-пушечный двухдечный корабль
Жилинские
Жили́нские — русско-литовский княжеский, польские и русские дворянские роды. Князья Жилинские, ветвь князей Вяземских, с конца XV века состояли в подданстве Литвы, род угас в середине XVI века. Польские роды Жилинских приписаны к гербам Любич и Янина. Первый из них, восходящий к XVII веку, внесён в I и VI части родословной книги Витебской и Минской губерний.
Гістарыяграфія і крыніцы вывучэння Другой сусветнай і Вялікай Айчыннай войнаў
Гістарычная навука Беларусі прайшла складаны і супярэчлівы шлях развіцця, асабліва ў савецкі час. Склалася сістэма ўстановаў гістарычнага профілю, падрыхтаваны кваліфікаваныя кадры даследчыкаў, назапашаны вялікі аб’ём гістарычных ведаў. Гістарычная навука не можа развівацца без аналіза набытых звестак, вызначэння ўкладу асобных вучоных і калектываў у вырашэнне навуковых праблемаў.
Ремезовская летопись
(также «История Сибирская» и «Летопись Сибирская, краткая Кунгурская») — одна из сибирских летописей. Время написания летописи датируется от конца XVII века до 1703 года. Автором считается Семён Ульянович Ремезов, возможно также участие его сыновей и отца.
Приписные крестьяне
Приписные крестьяне — в России XVII — первой половине XIX века государственные, дворцовые и экономические крестьяне, вместо уплаты подушной подати работавшие на казённых или частных заводах и фабриках, то есть прикреплённые (приписанные) к ним. В конце XVII в. и особенно в XVIII в. правительство для поддержки крупной промышленности и обеспечения её дешёвой и постоянной рабочей силой широко практиковало приписку государственных крестьян к мануфактурам на Урале и в Сибири. [1] Обычно приписные крестьяне прикреплялись к мануфактурам без определённого срока, то есть навечно.
Корабль 4 ранга парусный
План Введение 1 Начало (XVII в) 2 Век паруса (1756-1815) 2.1 44-пушечный двухдечный корабль 2.2 50-пушечный корабль 2.2.1 Преимущества 2.2.2 Недостатки
Философия XVII века
План Введение 1 Европа 2 Список философов XVII века 5 Внешние ссылки Введение Философия XVII века в Западном мире рассматривается в основном как начало философии Нового времени, и оступление от средневекового подхода, в особенности от схоластического.
Наша нива 1906
Наша нива (1906) «На́ша ни́ва» (белор. Наша Ніва) — еженедельная дореволюционная белорусская газета. История Выходила в Вильно (Северо-Западный край Российской империи) с 10 (23) ноября 1906 по 7 августа 1915 на белорусском языке кириллицей и с первого номера до № 42, 18 (31) октября 1912) также белорусской латиницей, с заглавиями «Наша Ніва» и «Nasza Niwa».
Літаратурныя і публіцыстычныя творы як гістарычныя крыніцы
Публіцыстычныя і літаратурныя творы XI – XIII ст., XIV – XVIII ст., XIX – пачатак XX ст., як гістарычныя крыніцы. Творы лiтаратуры, дзе мастацкая форма не менш iстотная, чым сам змест, як i помнiкi публiцыстыкi. Агіяграфічныя крыніцы. Характэрны iмкненне.
Конспект по истории Беларуси
VI БЕЛАРУСЬ У СКЛАДЗЕ РЭЧЫ ПАСПАЛИТАЙ (II палова XVI ст.) 1. Люблинская уния 1569. Вытоки и змест. 3. Рэлигийна-царкоуная Берастейская уния 1596 г. Сутнасць унияцтва.
Поместный приказ
Поместный приказ - одно из центральных управлений в московском государстве XVI и XVII века, возникшее, вероятно, в первой половине XVI века. В памятниках второй половины XVI века и начала XVII оно носит название Поместной избы. Поместный приказ существовал и в XVIII веке, пока не пала окончательно московская система военно-служилого строя на поместно-вотчинном основании, и он был поглощен вотчиной коллегией.
Заканадауства Расійскай імперыі (канец XVIII-пачатак XX ст.)
Тыпы i вiды заканадаўчых дакументаў канца XVIII–пачатку XX ст. Закон, як асобная разнавiднасць заканадаўчых актаў. Разнавiднасцямi заканадаўчых дакументаў з'яўлялiся iнструкцыi, настаўленнi i наказы. Публiкацыi дакументаў заканадаўства Расiйскай iмперыi.
Акты Западной России
Акты Западной России («Акты, относящиеся к истории Западной России, собранные и изданные Археографическою комиссиею») — сборник документов по истории России, Белоруссии, Литвы и Украины, за XIV—XVII вв. (тт. 1-5, СПБ., 1846—1853).